هفته ای برای معلم و دیگر ...

دوازدهم تا هجدهم اردیبهشت ماه هرسال در کشورمان به پاس تلاش و زحمات معلمان «هفته معلم» نامگذاری شده تا فرصتی باشد برای ارج نهادن به مقام شامخ معلمان.آغاز این هفته(12 اردیبهشت) همزمان با سالگرد شهادت استاد مرتضی مطهری است که خود معلمی نامدار بود. در باب ارزش و مقام معنوی معلمان بارها گفته و شنیده‌ایم و همواره سخن از این بوده که معلمی شغل انبیاست، خداوند متعال در نخستین آیات قرآن کریم خود را «معلم» می‌خواند معلمی که نادانسته‌ها را به انسان می‌آموزد.

با وجود این اما در جامعه ما معلمان جزو اقشار ضعیف حقوق بگیر محسوب می‌شوند و سال‌هاست که از مشکلات اقتصادی رنج می‌برند و تاکنون نیز خواست آن‌ها از سوی مقام‌های مسئول، کمتر ‌جواب گرفته است. این موضوع باعث شده که شغل معلمی جاذبه خود را از دست بدهد و کمتر تحصیلکرده‌ای در این شرایط اقتصادی علاقه‌ای به شغل معلمی داشته باشد. به گونه‌ای که در کنکور سراسری هم آخرین انتخاب‌های دانش‌آموزان رشته‌هایی است که به شغل معلمی منجر می‌شود.
براساس اعلام مرکز آمار و فناوری ارتباطات و اطلاعات وزارت آموزش و پرورش تعداد کل معلمان و کارکنان آموزش و پرورش در سال تحصیلی 93-92، یک میلیون و 13 هزار و 655 نفر عنوان شده است که از این تعداد 481 هزار نفر را معلمان و کارکنان مرد و 532 هزار نفر را معلمان و کارکنان زن تشکیل می‌دهند. براساس همین گزارش 358 هزار معلم در مقطع ابتدایی، 232 هزار معلم در مقطع راهنمایی و 307 هزار معلم در مقطع متوسطه فعالیت می‌کنند و 61 هزار نفر دیگر نیز در بخش اداری و آموزش عالی دانشگاه فرهنگیان مشغول به کارند، ضمن آن‌که تعداد معلمان استثنایی نیز 21 هزار و 500 نفر است.
نوع قرارداد و استخدام یا اشتغال معلمانی که در آموزش و پرورش مشغول به تدریس می‌شوندمتنوع و مختلف است : معلمان رسمی که در دانشگاه‌های تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان تحصیل کرده‌اند و از همان بدو ورود به وزارت آموزش و پرورش، مشغول به تدریس می‌شوند. معلمان حق‌التدریسی هم در برخی رشته‌ها از طرف آموزش و پرورش جذب می‌شوند و پس از مدتی اگر آموزش و پرورش به نیرو احتیاج داشت به صورت رسمی به استخدام درمی‌آیند. معلمان آزاد هم معلمانی هستند که حکم ابلاغی برای آن‌ها صادر نمی‌شود، از خدمات بیمه‌ای برخوردار نیستند و تنها به صورت شفاهی با آن‌ها توافق می‌شود. همچنین معلم سربازها نیز  معلمانی هستند که بیشتر آن‌ها تحصیلات فوق دیپلم دارند و دوران سربازی‌شان را در مدارس به تدریس می‌گذرانند.
فرهنگیان همواره با مشکلاتی چون امنیت شغلی، پایین بودن حقوق و مزایا، خدمات بیمه درمانی، مسکن و مشکلات اقتصادی دست به گریبان هستند. این در شرایطی است که وضعیت فرهنگیان بازنشسته از شاغلان نیز ناخوشایندتر است. بسیاری از فرهنگیان بازنشسته پس از گذشت چندسال از بازنشستگی موفق به دریافت مطالبات خود نشده‌اند. علاوه بر حقوق و مطالبات فرهنگیان که مشکل مشترک میان همه معلمان است، مشکل مسکن را هم باید به این مجموعه مطالبات و نیازها اضافه کرد. معلمانی که با وجود حقوق پایین مبلغ زیادی را صرف کرایه خانه می‌کنند. بسیاری از این معلمان پس از سال‌ها خدمت در آموزش و پرورش، همچنان موفق نشده‌اند مسکن شخصی داشته باشند و بخش عمده‌ای از حقوق خود را صرف هزینه کرایه خانه می‌کنند.
وام و بیمه خدمات درمانی نیز از مواردی هستند که معلمان از آن‌ها ابراز رضایت نمی‌کنند و آن را در مقایسه با مزایای سایر مشاغل نامناسب و نابرابر می‌دانند. همین مشکلات اقتصادی باعث شده که معلمان بعد از بازنشستگی به شغل‌های دیگر روی بیاورند تا از عهده هزینه سنگین زندگی برآیند. در مجموع می‌توان گفت که این مشکلات و حل نشدن آنها، نوعی بی‌انگیزگی در معلمان ایجاد کرده است.
اسماعیل عبدی، دبیرکل کانون صنفی معلمان ایران مهمترین مطالبات عقب مانده فرهنگیان را پرداخت حق‌التدریس آموزگاران و دبیران مدارس، اضافه کار نیروهای ستادی مدارس مانند معاونان می‌داند و در این باره می‌گوید: «درباره مطالبات مهمترین بحث، اضافه کاری معلمان است. فرهنگیان در این سال‌ها چون حقوق‌شان متناسب با نرخ تورم نبود، برای حل مشکلات مالی‌شان به گرفتن اضافه کار روآوردند. متأسفانه این اضافه کاری‌ها از اردیبهشت سال گذشته پرداخت نشده است. خیلی از جاها تومارهایی جمع شده که همکاران سر کلاس حاضر نشوند و این به آموزش لطمه می‌زند. حجم بدهی‌هایی که دولت پیشین برای این دولت در بخش‌های مختلف باقی گذاشته نیز خیلی زیاد است.»
از سوی دیگر به گفته رئیس کانون بازنشستگان آموزش و پرورش در حال حاضر ۳۰۰ کانون بازنشستگی و ۷۳۰ هزار بازنشسته آموزش و پرورش در کشور است که ۶۵ درصد بازنشسته‌های کشور را شامل می‌شوند.
احمد صافی می‌افزاید: «وضعیت معیشتی و مشکلات مالی، باعث شده که قدرت خرید معلمان کاهش یابد، به گونه‌ای که حتی در برآوردن نیازهای روزمره خانواده‌های خود با دشواری روبه‌رو شده‌اند که این مسأله می‌تواند در بلند مدت فعالیت‌های آموزش و پرورش را تحت تأثیر قرار دهد.»
به گفته وی، کافی نبودن پوشش درمانی بیمه‌ها، پرداخت قسطی مطالبات و معوقات، اجرایی نشدن قانون نظام هماهنگ پرداخت حقوق کارکنان دولت که به قانون خدمات کشوری مشهور است از عمده مشکلات فرهنگیان است.
این مقام مسئول در وزارت آموزش و پرورش با بیان این‌که رفاه اجتماعی و حقوق و مزایای ناکافی فرهنگیان نسبت به سایر اقشار جامعه یکی دیگر از مسائلی است که این قشر زحمتکش را آزرده خاطر می‌کند تصریح می‌کند: «بازنشسته‌های آموزش و پرورش قوی‌ترین سرمایه انسانی هستند جامعه نباید از این افراد غافل شود بلکه با استفاده از تجربیات آنان زمینه رشد و توسعه کشور را فراهم کنند.»
وی توجه به بیمه درمانی و حوزه سلامت  بازنشستگان را از اولویت‌های این معاونت دانسته و تصریح می‌کند: «توجه به سلامت جسمانی که همان بیمه درمانی است از اصول کار کانون‌های بازنشستگان وزارت آموزش و پرورش است.»
دبیرکل کانون صنفی معلمان ایران درخصوص مشکلات فرهنگیان بازنشسته نیز می‌گوید: «یکی از مطالبات فرهنگیان بازنشسته اجرای قانون نظام هماهنگ بوده که تاکنون در وزارت آموزش و پرورش اجرایی نشده است.»
اسماعیل عبدی افزود: «با‌وجود آن‌که فرهنگیان بازنشسته که در سال 85 در مقابل مجلس از اجرایی نشدن قانون نظام هماهنگ گلایه داشتند و از پیشگامان اجرای این طرح بودند اما شاهدیم که این طرح برای همه ارگا‌ن‌ها بطور کامل اجرا شد بجز آموزش و پرورش!»
به گفته وی، مشکلات معیشتی معلمان بویژه برای همکاران بازنشسته مشکل آفرین شده است. به این صورت است که فرهنگیان بازنشسته با وجود این‌که هزینه بیشتری دارند اما با حقوق حدود یک میلیون تومانی امورات خود را سپری می‌کنند؛ ضمن آن‌که بسیاری از فرهنگیان بازنشسته فاقد بیمه طلایی هستند. همچنین ارگان‌های دیگر برای بازنشستگان خود اماکن تفریحی و رفاهی مناسبی فراهم می‌کنند؛ در حالی که در آموزش و پرورش یا این امکانات وجود ندارد یا امکاناتش بسیار ضعیف است. این مشکلات اکنون مورد اعتراض فرهنگیان بازنشسته است. وی می‌افزاید: «مهم‌ترین مسأله‌ای که همچنان فرهنگیان و قشر معلم درگیر آن هستند مسأله حقوق و دستمزد است. در حال حاضر با تورم شدیدی که در کشور حاکم است، حقوق معلمان، کفاف مخارج و دخل و خرج‌های آن‌ها را نمی‌دهد. در این وضعیت طبیعی است که فرهنگیان رو به کارهای دوم و سوم بیاورند تا چرخ زندگی‌شان بچرخد، این در حالی است که شرایط باید به گونه‌ای فراهم شود که تمرکز معلمان روی مسأله آموزش و تربیت باشد.»
معلمان در همه جوامع از غرب تا شرق از جایگاه خاصی برخوردار بوده‌اند، هرگاه صحبت از مقام معلم شده با احترام و ارزش از آن سخن به میان آمده، بویژه در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما که معلم را در حد انبیا قدر می‌نهند. اما انگار هفته معلم که گذشت، معلم می‌ماند و کوهی از مشکلات.

منبع: سایت انجمن اسلامی معلمان ایران

نوشته شده توسط محسن غلامی - روزنامه ایران 16اردیبهشت